Monday, August 8, 2016

ဗုဒၶဘာသာ စကားလံုးမ်ား အဓိပၢာယ္

(က) ကိုးကြယ္မႈ = အားကိုးလွ်င္ - ကာကြယ္ေပးျခင္း

(အမွား) - ေၾကာက္ရြ႕ံမႈ (ကမၻာဦးအစ ကပ္ေဘးမ်ားၾကံဳ)၊ဆုလာဒ္ရလိုမႈ (သားဆုပန္၊ လာဘ္လာဘ လိုခ်င္) ေၾကာင့္ မသိမျမင္၊ အေၾကာင္းအက်ဳိး မမွန္တာလုပ္ေသာ မွားယြင္းေသာအယူ။
(အမွန္) - အေၾကာင္းအက်ဳိး မွန္ကန္မႈရွိေသာ ကိုးကြယ္မႈဆိုလွ်င္ ခြန္အားမွ် ျဖစ္သည္။

(ခ) ဘာသာ = စကား၊ အေျပာ၊ အယူ၀ါဒ
ကမၻာေပၚတြင္ ဘာသာႀကီးေလးမ်ဳိးအနက္မွ ဟိႏၵဴဘာသာသည္ ပထမဦးဆံုးေပၚလာသည့္ ဘာသာ ျဖစ္ၿပီး စေပၚသည့္ ခုႏွစ္မသိရေသာ္လည္း ဘီစီ ၁၃၀၀ ခန္႕တြင္ စတင္သည္ဟုခန္႕မွန္းၾကပါသည္။ ဗုဒၶဘုရား အေလာင္းသည္ (ခရစ္ေတာ္မေပၚမီ) (၆၂၃ ခုနွစ္) မွာေမြးခဲ့သည္။ေယရွဳခရစ္ (ခရစ္ယန္ဘာသာ) ထက္ ႏွစ္ေပါင္း ၅၀၀ နီးပါး၊ မိုဟာမက္ (အစၥလာမ္ဘာသာ) ထက္ (၁၁၇၀) ႏွစ္ေစာၿပီး ေမြးခဲ့သည္။

(ဂ) သာသနာ = အဆံုးအမ
- ပဋိယတၱိသာသနာ = စာသင္၊ ေဟာေျပာ၊ ေဆြးေႏြး
- ပဋိပတၱိသာသနာ = စာအသိ၊ အေျပာအသိကို ခႏၶာကိုယ္တြင္း ႐ႈမွတ္
- ပဋိေ၀ဓသာသနာ = ခႏၶာတြင္း ႐ႈမွတ္က်င့္လို႔ မဂ္၊ ဖိုလ္၊ နိဗၺာန္ အက်ဳိးရ

(ဃ) ေက်းဇူး = မိမိႏွင့္အမ်ားအတြက္ အက်ဳိးရွိေစေသာ ေဆာင္ရြက္ခ်က္
- အမ်ားဆိုင္ရာ ေက်းဇူးရွင္ = ဘုရား၊ တရား၊ သံဃာ
- မိမိဆိုင္ရာ ေက်းဇူးရွင္ = မိဘ၊ ဆရာ

(င) ပံုေတာ္ႏွင့္ဂုဏ္ေတာ္
ပံုေတာ္ = (မ်က္စိျမင္) (ပ်က္စီးေန) (-)
               (တစ္ခဏ) (အကာ)
ဂုဏ္ေတာ္ = (ဥာဏ္ျမင္) (တိုးတက္ေန) (+)
                  (ထာ၀ရ) (အႏွစ္)

(စ) ပါရမီ = ျမင့္ျမတ္သူတို႔ ျဖည့္စြမ္းရေသာအလုပ္ (Noble deed, Noble task)
(ယခုျဖည့္ခ်င္ ယခုျဖည့္လို႔ရ၊ ျမင့္ျမတ္စိတ္ထားၿပီး ျဖည့္ရန္သာလို)

No comments:

Post a Comment