သံသရာမွ နိဗၺာန္သို႕

သံသရာစက္၀ိုင္းကို ေဖာက္ထြက္၍ နိဗၺာန္သို႕ကူးရသည္မွာ အလိုလို ျဖစ္ေပၚလာေသာ ျဖစ္စဥ္မဟုတ္ေပ။ က်ိဳးေၾကာင္းဆင္ျခင္မႈ ဆိုေသာ ဒသနနည္းျဖင္႕ ခ်ဥ္းကပ္၍ ရသည္လည္း မဟုတ္ေပ။ ဘ၀၏အစစ္အမွန္တရားကို နက္ရိႈင္းစြာ ထိုးထြင္းသိျမင္ရန္ ၾကိဳးပမ္းရေသာ ၀ိပသနာလမ္းေၾကာင္းျဖစ္ပါသည္။ ဤသည္မွာလည္း ေန႕ခ်င္းညခ်င္းႏွင္႕ ရုတ္တရက္ရႏိုင္ေသာ အက်ိဳးရလဒ္ဟု ယူဆ၍ မရႏိုင္ပါေခ်။(ပါရမီရင္႕သန္ျပီးသူ အခ်ိဳ႕သာ ျခြင္းခ်က္အျဖစ္ ရွိႏိုင္ပါသည္။)တစ္ဆင္႕ျပီး တစ္ဆင္႕ က်င္႕ၾကံပြားမ်ား အားထုတ္ရသည္က မ်ားပါသည္။

ဤသို႕ျဖစ္ရသည္မွာ သံသရာတြင္က်င္လည္ေနရေသာ လူ(သတၱ၀ါ)တို႕မွာ ၾကိဳးဆယ္ေခ်ာင္းျဖင္႕ ေႏွာင္ၾကိဳးတည္းခံထားရေသာေၾကာင္႕ ျဖစ္ပါသည္။ ဤၾကိဳးဆယ္ေခ်င္းကို ဗုဒၶက်မ္းဂန္မ်ားက ကိေလသာဆယ္ပါး (Ten Cords of Bondage) ဟု ေရတြက္ျပပါသည္။ ဤသည္တို႕မွာ –
(၁) လိုခ်င္တပ္မက္ျငိတြယ္ျခင္း (ေလာဘ)
(၂) စိတ္ဆိုး ၊ အမ်က္ထြက္ပူေလာင္ျခင္း (ေဒါသ)
(၃) အမွန္အတိုင္း မသိမျမင္ႏိုင္ဘဲ ေတြေ၀ျခင္း(ေမာဟ)
(၄) မိမိကိုယ္ကိုယ္ အရွိထက္ပို၍ ထင္မွတ္မွားျခင္း(မာန)
(၅) အစြဲအလမ္း အခုအခံမ်ားျဖင္႕ အသိမွား အယူမွားျခင္း(ဒိဌိ)
(၆) အမွန္တရားအေပၚ ယံုမွားသံသရာ ျဖစ္ျခင္း(၀ိစိကိစၦာ)
(၇) ေလးလံထိုင္းမႈိင္းေသာစိတ္(ထိနမိဒၶ)
(၈) ပ်႕ံလြင္႕ေသာစိတ္(ဥဒၶစၥ)
(၉) မေကာင္းမႈလုပ္ရသည္ကို မရွက္တက္ျခင္း (အဟိရိက)
(၁၀) မေကာင္းမႈလုပ္ရသည္ကို မေၾကာက္လန္႕ျခင္း (အေနာတၱပၸ)

တို႕ျဖစ္သည္။ ဤၾကိဳးဆယ္ေခ်ာင္းကို တစ္ျပိဳင္းတည္း ျဖတ္၍ရသည္မဟုတ္။ သူ႕အကန္႕ႏွင္႕သူ ျဖတ္ရသည္မ်ိဳးျဖစ္သည္။

ဤသို႕ ၾကိဳးဆယ္ေခ်ာင္းကို ျဖတ္ရသည္႕အတြက္ လူသည္ အျဖစ္တရားတို႕၏ အစုအေ၀း(သံသရာ)ဆိုေသာ တစ္ဖက္ကမ္းမွ “စိတ္၏ျဖဴစင္သန္႕ရွင္းမႈ စိတ္အလ်ဥ္ခရီး (Stream of mind purification )” ကို ျဖတ္သန္းျပီးမွသာလွ်င္ အရွိတရားတို႕၏ ေနရာ (နိဗၺာန္)ဆိုသည္႕ အျခားတစ္ဖက္ကမ္းသို႕ ဆိုက္ေရာက္ႏိုင္ပါသည္။ ဤစတ္အလ်ဥ္ခရီးတြင္ အဆင္႕ေလးဆင္႕ရွိသည္။ ပထမအဆင္႕ကို “ေသာတာပတၱိ” ဟု ေခၚသည္။ ဤအဆင္႕တြင္ ၾကိဳးဆယ္ေခ်ာင္းထဲမွ ဒိဌိ ႏွင္ ၀ိစိကိစၦာ ဆိုေသာ ၾကိဳးႏွစ္ေခ်ာင္းကိုသာ အျပီးျဖတ္ႏိုင္ပါေသးသည္။ သုိ႕အတြက္ အပါယ္သို႕မလားႏိုင္ေတာ႕သည္႕တိုင္ သံသရာထဲမွ အျပီးတိုင္ထြက္ႏိုင္ေသးသည္ မဟုတ္ပါ။

ဒုတိယအဆင္႕ကို “သကဒါဂါမိ” ဟု သတ္မွတ္သည္။ က်န္ၾကိဳး ရွစ္ေခ်ာင္းထဲမွ ၾကိဳးႏွစ္ေခ်ာင္းျဖစ္ေသာ ေဒါသ နွင္႕ ေလာဘတစ္ပိုင္း(ကာမရာဂ)ကို အားနည္းေအာင္ ေလွ်ာ႕ခ်ႏိုင္သည္။ သို႕ေသာ အျပီးတိုင္မျဖတ္ႏိုင္ေပ။ သံသရာခရီးသို႕ တစ္ၾကိမ္ျပန္လည္ႏိုင္ေသးသည္။ တတိယအဆင္႕မွာ “အနာဂါမိ” ျဖစ္ပါသည္။ ေဒါသႏွင္႕ ကာမရာဂကို အျပီးတိုင္ျဖစ္ႏိုင္သည္႕တိုင္ ၾကိဳးေျခာက္ေခ်ာင္း က်န္ေနပါေသးသည္။ ေလာဘဆိုေသာ ၾကိဳးမွာပင္ ကာမရာဂဆိုေသာ အၾကမ္းစားတဏွာကိုသာ ပယ္ႏိုင္ေသာ္လည္း ရူပရာဂ၊ အရူပရာဂ ဆိုသည္႕ အနုစားတဏွာအခ်ိဳ႕ကား က်န္ေသးသည္။ သံသရာသို႕ ျပန္လည္ထြက္ဖို႕မူ အခြင္႕အလမ္းနည္းသြားျပီဟု ဆိုႏိုင္ပါသည္။

စတုတၳနွင္႕ ေနာက္ဆံုးအဆင္႕မွာ “အရဟတၱ”ျဖစ္ပါသည္။ ၾကိဳးအားလံုးကို အျပီးတိုင္ျဖတ္ေထာက္ျပီးျဖစ္၍ တစ္ဖက္ကမ္းသို႕ ေျခခ်ႏိုင္ျပီျဖစ္သည္။ သံသရာခရီးသို႕ ျပန္လည္ထြက္ရန္ အေၾကာင္းမရွိေတာ႕ပါ။နိဗၺာန္ကို မ်က္ေမွာက္ျပဳျပီဟု ဆိုႏိုင္ပါသည္။ တစ္နည္းဆိုရလွ်င္ အျဖစ္တရားနယ္ပယ္မွ အရွိတရာနယ္ပယ္သို႕ ၀င္ေရာက္ႏိုင္ျပီျဖစ္သည္။ ဤသည္ပင္ ဗုဒၶဓမၼ၏ အျမင္႕ဆံုး ရည္မွန္းခ်က္ပန္းတိုင္ ျဖစ္ေတာ႕သည္။