ငရဲပိတ္ႀကစုိ႔

ကေလးဘ၀ကတည္းက နားရည္၀ခဲ့တဲ့ စကားေလး

ဗုဒၶဘာသာ၀င္တို႔ရဲ႕ အသိုင္းအ၀ိုင္းမွာ အၿမဲ ၾကားရတတ္တာ တစ္ခုက `ငရဲမွာ အပ၊ ၀ဋ္မွာ အၿမဲ´ တဲ့။ နားထဲမွာ စြဲေနခဲ့တဲ့ ဆို႐ိုးေလးတစ္ခုပါ။ ငရဲမွ လြတ္ကင္းေအာင္ ေရွာင္ႏိုင္ေသာ္လည္း ၀ဋ္ေႂကြးမွ လြတ္ကင္းေအာင္ မေရွာင္ႏိုင္ဘူးလို႔ ဆိုလိုရင္းပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ မေကာင္းတာ မဟုတ္တာ လုပ္ရင္ ငရဲႀကီးမယ္၊ ၀ဋ္လိုက္လိမ့္မယ္လို႔ လူႀကီး မိဘ ဆရာသမားေတြရဲ႕ သြန္သင္ဆံုးမ စကားေတြကေတာ့ လူတိုင္းလူတိုင္းအတြက္ ကေလးဘ၀ကတည္းက ရင္းႏွီးကၽြမ္း၀င္ခဲ့တဲ့ စကားေလး ျဖစ္မယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။

ငရဲႀကီးတယ္ဆိုတာ ဘယ္လိုပါလိမ့္?

အေတြးအေခၚ ဗဟုသုတ မႂကြယ္၀ေသးသည့္ ကေလးဘ၀ကို လြန္ေျမာက္လို႔ အ႐ြယ္ေလးေရာက္လာေတာ့ ငရဲဆိုတဲ့ စကားရဲ႕ အနက္အဓိပၸာယ္ကို အနည္းငယ္ သိနားလည္စ ျပဳခဲ့ပါတယ္။ ဗုဒၶစာေပမ်ား သင္ယူရတဲ့အခါမွာေတာ့ ခ်မ္းသာကင္း၍ အၿမဲ ဆင္းရဲဒုကၡ ခံစားေနရေသာ ဘံုဌာနကို ငရဲဘံုလို႔ ေခၚၿပီး အဲဒီလို ဘံုဘ၀မွာ အၿမဲဆင္းရျခင္းႏွင့္ ဒုကၡအတိျပည့္ေန ခံစားေနရသူကို ငရဲသားလို႔ ေခၚတယ္ဆိုတာ နားလည္ သိရွိ သေဘာေပါက္ခဲ့ပါတယ္။ 

ငရဲျပည္မွာ ငရဲခံရတယ္၊ ငရဲႀကီးတယ္ဆိုတာကို ဘယ္လိုဟု နားမလည္ခဲ့ေပမယ့္ ျဖတ္သန္းခဲ့ရတဲ့ ဘ၀လမ္းတေလွ်ာက္က ကိုယ့္ပတ္၀န္းက်င္ လူေနမႈ႐ႈခင္းကို ေလ့လာ ခံစားၾကည့္ၿပီးေတာ့ အနည္းငယ္ သေဘာေပါက္သလိုပါပဲ။

အသက္ရွင္လ်က္ ငရဲက်သူ

စာေရးသူရဲ႕ ႐ြာဦးဘုန္းေတာ္ႀကီးေက်ာင္း ပတ္၀န္းက်င္မွာ လူေနအိမ္မ်ားလည္း ကပ္လို႔ တည္ေနၾကပါတယ္။ ေန၀င္မိုးခ်ဳပ္ၿပီဆိုရင္ ဆဲသံ ဆိုသံေတြနဲ႔အတူ ႐ိုက္ႏွက္သံ ငိုေႂကြးသံေတြဟာ မၾကားခ်င္အဆံုးပါပဲ။ စား၀တ္ေနေရး မေျပလည္လို႔ကတမ်ိဳး၊ လင္မယားခ်င္း ရန္ျဖစ္ ႐ိုက္ႏွက္ၾကလို႔ တသြယ္၊ ေမြးထားတဲ့ ကေလးငယ္ေတြက ထမင္းဆာလို႔က တမ်ိဳးနဲ႔ ေတာ္ေတာ္ဆိုးခဲ့ပါတယ္။ ခုအခါ ျပန္ေတြးမိေတာ့မွ သူတို႔ဟာလည္း အသက္ရွင္လ်က္နဲ႔ ငရဲခံေနရသလို ျဖစ္ေနေၾကာင္း သေဘာေပါက္ခဲ့တယ္။

အိႏၵိယႏိုင္ငံရဲ႕ ၿမိဳ႕ေတာ္ႀကီးေတြ အသီးသီးကို ေလ့လာေရး ေရာက္ခဲ့တုန္းက လမ္းေဘးမွာ ေနထိုင္သူ အမ်ားစုကို ေတြ႕ခဲ့ရဖူးပါတယ္။ တစ္ေနရာတည္းမွာပဲ ကေလးလူႀကီး စုစည္းေနၿပီး ဆင္းဆင္းရဲရဲ ေနၾကရ ထိုင္ၾကရပါတယ္။ အဲဒီလုိ လမ္းေဘးေန လူတန္းစားကို ေတြ႕ျမင္ရတဲ့အခါမွာလည္း ေနာက္ဘ၀ခံရမယ့္ ငရဲထက္ လူ႔ျပည္မွာ အသက္ရွင္လ်က္နဲ႔ ငတ္ျပတ္ဆင္းရဲ ေနရျခင္းကိုလည္း ငရဲလို႔ ေျပာႏိုင္မလားဆိုတာ ေတြးမိခဲ့ျပန္ပါတယ္။

မေလးရွားေနစဥ္ ကာလတုန္းကလည္း ရာ၀မ္းအရပ္ဘက္ရွိ ျမန္မာႏိုင္ငံသား ေဆး႐ုံဆင္း လူနာေတြကို လက္ခံ ျပဳစု ေစာင့္ေရွာက္ထားရာ ျပန္လည္ထူေထာင္ေရးစခန္း တစ္ခုကို သြားေရာက္ လႉဒါန္းခဲ့ဖူးပါတယ္။ အဲဒီေနရာမွာ ေရာဂါအမ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႔ ခြဲစိတ္ကုသ ခံယူထားသူေတြ၊ အျဖစ္အပ်က္မ်ိဳးစံုနဲ႔ ေျချပတ္လက္ျပတ္ေတြျဖစ္ၿပီး ခိုကိုးရာမဲ့ ျဖစ္ေနၾကသူေတြ မ်ားစြာကို ေတြ႕ခဲ့ရပါတယ္။ ကေလးမေလးတစ္ေယာက္ဆို မစင္သြားဖို႔ေနရာ မပါခဲ့လို႔ ဗိုက္ကေန ခြဲၿပီး ပိုက္ထုတ္တားရတာကိုလည္း ေတြ႕သိခဲ့ရဖူးပါတယ္။

ဒါေတြအျပင္ မိမိတို႔ ပတ္၀န္းက်င္မွာ အဆင္မေျပမႈေတြ မ်ားစြာေၾကာင့္ ေသာကေတြ ပူေနရ၊ ပရိေဒ၀မီးေတြ ေတာက္ေလာင္ေနၾကရတာေတြ၊ ကိုယ္အဂၤါခ်ိဳ႕တဲ့ၿပီး လူစင္မမီသူေတြ၊ စားရမဲ့ ေသာက္ရမဲ့ ခိုကိုးရာမဲ့ ဆင္းရဲသားေတြ အေျမာက္အမ်ားကိုလည္း ေတြ႕ျမင္ ၾကားသိေနရတဲ့အခါ ဒါသည္ပင္လွ်င္ အသက္ရွင္လ်က္ ငရဲက်ေနသူမ်ားလို႔ ခံစား နားလည္လိုက္မိပါတယ္။

ကိုယ္ျပဳသည့္ ကံ၊ ကိုယ္သာ ခံ

ဆင္းရဲႏြမ္းပါးေသာ တဲအိမ္အတြင္းမွ အဘိုးအိုသည္ မိမိကုိယ္ကို မိမိ အျပစ္တင္ျခင္းမွတပါး အျခားလုပ္ေဆာင္ဖြယ္ရာ မရွိေတာ့သလို ျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။ အိႏၵိယစကားပံုတစ္ခုမွာ ဖတ္ဖူးတာကေတာ့ ညဘက္မွာ အိပ္မက္ေကာင္းေကာင္း မက္ေအာင္ ေန႔ခင္းဘက္မွာ အလုပ္မ်ားမ်ား လုပ္ေဆာင္ပါတဲ့။ ျမန္မာစကားပံုမွာေတာ့ ေနပူတုန္း ေကာက္႐ိုးလွန္း၊ မိုး႐ြာတုန္း ေရခံ၊ လသာတုန္း ဗိုင္းငင္ စသည္ျဖင့္ ေရွးလူႀကီးေတြ ဆို႐ိုးစကား ထားခဲ့တာကို ဖတ္႐ႈရဖူးပါတယ္။ အသက္ႀကီးေသာအခါ ႂကြယ္၀ခ်မ္းသာ ေသာကကင္းဖို႔ဆိုရင္ ငယ္စဥ္ကတည္းက ႀကိဳးစား အလုပ္လုပ္ဖို႔ လိုတယ္ဆိုတာကို ပညာေပးခ်င္တာလို႔ နားလည္ခဲ့မိပါတယ္။

လူမိုက္နဲ႔ ပညာရွိ၊ လူခ်မ္းသာနဲ႔ လူဆင္းရဲတို႔ရဲ႕ ဘ၀လမ္းခြဲဟာ ေက်ာင္း၀င္းထဲမွာ ရွိပါတယ္။ ေက်ာင္းေနေပ်ာ္၍ စာေတာ္ေအာင္ ႀကိဳးစားခဲ့သူမ်ားအေနျဖင့္ ပညာတတ္မယ္၊ ရာထူးဂုဏ္ရွိန္ စည္းစိမ္ႀကီးလို႔ ေကာင္းသည္ထက္ ေကာင္းေအာင္ လႉႏိုင္တန္းႏိုင္ အမ်ားအက်ိဳးေဆာင္ႏိုင္ကာ ဘ၀အဆင့္ ျမင့္သည္ထက္ ျမင့္ၾကပါမယ္။ တဘက္မွာ ငယ္စဥ္က ပ်င္းအားႀကီး စာမႀကိဳးစားဘဲ အေဖာ္မက္ အေပ်ာ္အပ်က္ဘက္တြက္ အခ်ိန္ကုန္မ်ားခဲ့သူေတြကေတာ့ ပညာမဲ့ျဖစ္မယ္ ဆင္းရဲမယ္၊ လူေတာမတိုး လူရာမ၀င္တာမ်ိဳး ဘ၀အဆင့္ နိမ့္က်ေနပါမယ္။

တခ်ိဳ႕က်ေတာ့လည္း ငယ္ငယ္ကေတာ့ လိမ္မာ ႐ိုးသား ႀကိဳးစားခဲ့ၾကပါရဲ႕၊ အ႐ြယ္ေလးေရာက္လာေတာ့မွ အေဖာ္မေကာင္း မေကာင္းသူေတြရဲ႕ အမူအက်င့္ကို အဟုတ္ႀကီးထင္ၿပီး အတုယူလြဲမွားၾကလို႔ ပ်က္စီးသြားၾကရတာလည္း ရွိပါတယ္။ ဆိုလိုတာကေတာ့ ဒီလို ဆင္းရဲၾကမ္းတမ္းတဲ့ ေလာကဓံေတြနဲ႔ ဆံုဆည္းၿပီး၊ ပူပင္ ေသာက ဗ်ာပါဒေတြနဲ႔ အသက္ရွင္လ်က္ ငရဲခံေနၾကရသဖြယ္ ျဖစ္ေနရတာ အရင္းစစ္ေတာ့ ကိုယ္ျပဳတဲ့ ကံ၊ ကုိယ္ျပန္ခံရတာလုိ႔ပဲ ဆိုခ်င္ပါတယ္။

ငရဲနဲ႔ ေျခာက္၊ မေၾကာက္ၾကဘူး

အၿမဲတမ္း ဆင္းရဲဒုကၡနဲ႔သာ ခံစားေနရတဲ့ ငရဲျပည္ဆိုတာ ခဏတျဖဳတ္ အလည္ေတာင္မွ မသြားသင့္တဲ့ ေနရာတစ္ခုပါ။ အကုသိုလ္အမႈနဲ႔ ခ်မ္းသာေနသူ ေအာင္ျမင္ေနသူ တခ်ိဳ႕က်ေတာ့လည္း ငရဲဆို ခ်ိဳနဲ႔လား၊ မေၾကာက္မျဖဳံ မယံုၾကျပန္ဘူး။ ေနာက္ဘ၀ ခံရမယ့္ ငရဲဆိုတာ မယုံၾကည္ မေၾကာက္ဆိုတာ ထားလိုက္ပါဦး၊ ဒီဘ၀မွာတင္ အဆင္မေျပမႈေတြ ဗလေဗြနဲ႔ ဒုကၡေတြေရာက္ၾကရ၊ ကိုယ္ဆင္းရဲ စိတ္ဆင္းရဲ ျဖစ္ၾကရတဲ့ အပူေတြ ပူျပင္းလွတယ္ဆိုတာကေတာ့ သိသာပါတယ္။

အျပင္က ရာသီဥတု ဘယ္ေလာက္ပူပူ၊ အတြင္းက ကိေလသာအပူကိုေတာ့ မမီပါဘူး။ ေလာဘေဇာတက္ၿပီး ပူရတာရွိသလို၊ ေဒါသေတြထြက္လို႔ ပူရတာလည္း ရွိပါတယ္။ သားရိွေသာသူ သားေၾကာင့္ပူရသလို၊ ကားရွိေသာသူ ကားေၾကာင့္ ပူၾကရတာပါပဲ။ ငရဲအပူ ဘယ္ေလာက္ပူသလဲ မသိေပမယ့္ ေလာကရဲ႕ ေသာကအပူ ဘယ္ေလာက္ပူတယ္ဆိုတာ ကိုယ္ေတြ႕သိသူ မ်ားပါတယ္။

ငရဲ ဘာေၾကာင့္လားရတယ္

ဒီေတာ့ ငရဲ ဘာေၾကာင့္ လားရသလဲ? ဆိုတာ ေမးစရာ ေတြးစရာ စဥ္းစားစရာ ျဖစ္ပါတယ္။ အတိုခ်ံဳးၿပီး ေျဖရရင္ေတာ့ ငရဲေရာက္ေၾကာင္း မေကာင္းမႈ အကုသိုလ္ ဒုစ႐ိုက္ေတြကို ျပဳမိမွားလို႔ ျဖစ္တယ္ ... ေျပာရပါမယ္။

အပါးလယ္လို႔ အပါယ္လားတယ္

တခ်ိဳ႕သူေတြဟာ စီးပြားေရး လူမႈေရး ဘာသာေရး စသည္ျဖင့္ အမ်ားႏွင့္ စုေပါင္းေဆာင္႐ြက္ၾကရတဲ့ အမႈကိစၥေတြမွာ အပါးခိုေနေလ့ ရွိၾကပါတယ္။ ေကာင္းမႈကုသိုလ္ျပဳရာမွာလည္း ဒီနည္းတူပါပဲ။ ေကာင္းတာ ၾကံဖို႔ ေျပာဖို႔ လုပ္ဖို႔ဆိုရင္ ၀န္ေလးေနၿပီး၊ ေသာက္စား ကစား အေပ်ာ္အပါးဆိုရင္ေတာ့ ထိပ္ဆံုးက ကၽြန္ေတာ္ ျဖစ္ေနတတ္ၾကတယ္။ ဒီလို ကုသိုလ္အပါး မ၀ဘဲ အကုသိုလ္အပါး၀သူေတြဟာ အပါးလယ္သူေတြျဖစ္လို႔ အပါယ္လား ငရဲသြားၾကရပါတယ္။

အမ်ိဳးအမည္ကြဲျပား ငရဲမ်ား

ငရဲဆိုတဲ့ စကားလံုးဟာ `င´နဲ႔ `ရဲ´ စကားလံုးေလးႏွစ္လံုးသာ ေပါင္းထားတဲ့ စကားလံုးေလးမွ်ပဲ။ ငရဲဘံုသို႔ က်ေစႏိုင္တဲ့ မေကာင္းမႈ အကုသိုလ္ ဒုစ႐ိုက္ေတြ ကြဲျပား ျခားနား မ်ားျပားသလို လားေရာက္ၾကရတဲ့ ငရဲ အမ်ိဳးအမည္ အမ်ိဳးအစားေတြလည္း မ်ားစြာ ကြဲျပားပါတယ္။ လူ႔ေလာက တရား႐ုံးေတြမွာ က်င့္သံုးတဲ့ ျပစ္မႈအမ်ိဳးမ်ိဳးအတြက္ ျပစ္မႈဆိုင္ရာ ဥပေဒအမ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႔ ဆံုးျဖတ္ ျပစ္ဒက္ အမ်ိဳးမ်ိဳး က်ခံရသလိုပါပဲ။ ျပစ္မႈႀကီးလြန္းရင္ ေသဒဏ္ေပးၾကသလို အကုသိုလ္အျပစ္ ဒုစ႐ိုက္အင္အား ႀကီးမားလြန္းရင္ အ၀ီစိဆိုတဲ့ ငရဲမွာ အခ်ိန္ၾကာျမင့္စြာ ဒုကၡခံစားၾကရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

မဟုတ္တာ အလုပ္မ်ားသူတို႔ အဟုတ္သြားရမည့္ ငရဲဘံုဆိုတာ အႀကီးနဲ႔အငယ္ ႏွစ္သြယ္ ကြဲျပားပါတယ္။ ငရဲႀကီး ရွစ္ထပ္ ရွိၿပီး၊ ငရဲႀကီးတစ္ထပ္စီရဲ႕ အရပ္ေလးမ်က္ႏွာမွာ ငရဲငယ္ ေလးထပ္စီ ျခံရံထားပါတယ္။ ဒုစ႐ိုက္သမားတို႔ ခံစားၾကရမယ့္ ငရဲဘံုအျပား တစ္ရာေက်ာ္ပါတယ္။

ငရဲတံခါး ဖြင့္ေနသူမ်ား

ငရဲေရာက္ႏိုင္သည့္ အကုသိုလ္ကံအေၾကာင္းေတြကို ေလ့လာၾကည့္တဲ့အခါ အမ်ားစုဟာ သူ႔အသက္သတ္ျခင္း စတဲ့ ငါးပါးသီလ ကိုယ္က်င့္တရား က်ဴးလြန္ ေဖာက္ဖ်က္ ခ်ိဳ႕ယြင္းၾကလို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ မျပစ္မွားသင့္ေသာ အနေႏၲာ အနႏၲငါးပါးကို ျပစ္မွား ေစာ္ကားျခင္း၊ ခင္ပြန္းႀကီးဆယ္ပါးအေပၚ ျပစ္မွားျခင္း စတဲ့ အကုသိုလ္ကံေတြေၾကာင့္ဆိုတာလည္း ေတြ႕ရပါတယ္။

ဒါတင္မက သိဂၤါေလာ၀ါဒသုတ္မွာ ဗုဒၶျမတ္စြာ မိန္႔မွာခဲ့တဲ့ က်င့္၀တ္အေထြေထြကို မေက်ပြန္ရင္လည္း ငရဲလားႏိုင္တာပါပဲ။ ဥပမာအားျဖင့္ တာပနငရဲဆိုတာဟာ အဂတိတရား လိုက္စားသူ၊ လင္ေယာက်္ားကို မထီမဲ့ျမင္ အေရးမထား မေလးမစားလုပ္ အႏိုင္က်င့္သူ၊ ၀တၱရားမေက်ပြန္သူေတြ လားေရာက္တတ္တဲ့ ငရဲတစ္ခုျဖစ္ပါတယ္။

ဒီလိုဆိုေတာ့ ငါးပါးသီလ မလံုျခံဳသူေတြ၊ လင့္၀တၱရား မယား၀တၱရား၊ သားသမီး၀တၱရား မေက်ပြန္သူေတြ စတဲ့သူေတြကို ငရဲတံခါး ဖြင့္ေနသူမ်ားလို႔ ဆိုခ်င္ပါတယ္။

ငရဲတံခါး ပိတ္စို႔လား

ငရဲဆိုတာ ခ်မ္းသာကင္းၿပီး အၿမဲ ဆင္းရဲ ပူေလာင္စြာ ခံစားေနရတဲ့ ေနရာ၊ ဘံုလို႔ အက်ဥ္းအားျဖင့္ နားလည္ခဲ့ပါၿပီ။ ငရဲသြားဖို႔လည္း ဘယ္သူမွ လိုလားမွာ မဟုတ္ပါဘူး။ ငရဲမေရာက္ခ်င္ရင္ ငရဲေရာက္ေစမယ့္ မေကာင္းမႈ အကုသိုလ္ ဒုစ႐ိုက္ေတြကို မလုပ္မွ ျဖစ္မယ္။ ေရွာင္ရမယ့္ ၀ါရိတၱသီလေတြကို ေစာင့္ထိန္းရသလို၊ ေဆာင္အပ္တဲ့ စာရိတၱသီလေတြျဖစ္တဲ့ ကိုယ္က်င့္တရားေတြကိုလည္း ျမႇင့္တင္ က်င့္သံုးရပါမယ္။

ေကာင္းတာကိုသာ ၾကံ၊ ေကာင္းတာေတြသာ ေျပာ၊ ေကာင္းမႈေတြသာ လုပ္ၾကရပါမယ္။ ဒါမွသာ `ငရဲမွာ အပ´၊ ငရဲမင္းက ကိုယ့္ကို အပျပဳ ဖယ္ၾကဥ္၊ ငရဲက ကင္းေ၀းလို႔ ငရဲတံခါး ပိတ္ၿပီးသား ျဖစ္ေနပါလိမ့္မယ္။

မိဘဘိုးဘြား ကန္ေတာ့ၾကပါစို႔

ပူပင္ေသာက ဗ်ာပါဒေတြ ကင္းၿပီး စိတ္ေအးခ်မ္းသာ ကိုယ္က်န္းမာ လိုရာဆႏၵေတြ ျပည့္စံုရေအာင္၊ ငရဲလားႏိုင္ေၾကာင္း မေကာင္းမႈေတြ ရွိခဲ့ရင္ေတာင္ ေျပေလ်ာ့ရေအာင္၊ ကုသိုလ္ေတြ တိုးပြားၿပီး မေကာင္းေဘးမ်ား ေရွာင္ရွားသြားရေအာင္ အနေႏၲာ အနႏၲငါးပါး၊ ခင္ပြန္းႀကီးဆယ္ပါးတို႔ကို ဒီလို ၀ါကၽြတ္ခ်ိန္ခါမွာ ကန္ေတာ့ၾကဖို႔ တိုက္တြန္းခ်င္ပါတယ္။

သက္႐ြယ္ႀကီးမား မိဘဘိုးဘြား ဆရာသမားေတြကို ကန္ေတာ့ျခင္းဟာ မိမိအတြက္ ကုသိုလ္ေတြ တိုးသလို ေဘးဆိုးေတြမွလည္း ကင္းေ၀းေစပါတယ္။ အပါယ္ေဘးကိုေတာင္ အထိုက္အေလ်ာက္ တားဆီးေပးႏိုင္ပါတယ္။

ဓမၼမိတ္ေဆြမ်ား အားလံုး ေဘးရန္ကင္းကြာ ကိုယ္စိတ္ႏွစ္ျဖာ က်န္းမာ ခ်မ္းသာၾကပါေစ၊ စိုးရိမ္ပူေဆြး ငိုေႂကြးျခင္းေဘးေတြကလည္း လြန္ေျမာက္ႏိုင္ၾကပါေစေၾကာင္း ၀ါကၽြတ္ဆုမြန္ျပဳရင္း ငရဲတံခါး ပိတ္ၾကစို႔လို႔ ဆႏၵျပဳ တိုက္တြန္းလိုက္ပါတယ္။

အရွင္နႏၵ၀ံသ (ရမည္းသင္း)
ေဇယ်သုခဓမၼရိပ္သာ
အမာရီလိုၿမိဳ႕၊ တကၠဆပ္ျပည္နယ္။