လူအမ်ားတုိ႔ဆုေတာင္းေနေသာ နိဗၺာန္၏ လကၡဏ၊ ရသ၊ ပစၥဳပ႒ာန္

ေရွးပညာရွိမ်ားဖြင့္ျပပံု

စိတ္၊ ေစတသိက္၊ ရုပ္၊ နိဗၺာန္ ဟူေသာ ပရမတၳ တရားတို႔သည္ ရူပါရုံမွတစ္ပါး မ်က္ေစ့ျဖင့္ ျမင္ေကာင္းေသာ တရား မဟုတ္ၾကပါ။ ထုိသို႔မျမင္ေကာင္းေသာ္လည္း ေရွးပညာရွိ အ႒ကထာဆရာတုိ႔သည္ မ်က္ေစျဖင့္ ျမင္ရသကဲ့သို႔ ဉာဏ္ထဲ၌ ထင္ျမင္လာေအာင္ လကၡဏာအားျဖင့္လည္းေကာင္း၊ ကိစၥရသ၊ သမၸတၱိရသ တစ္မ်ိဳးမ်ိဳးအားျဖင့္လည္းေကာင္း၊ ဉာဏ္ျဖင့္ရူစားေသာ ေယာဂီပုဂၢိဳလ္၊ ပညာရွိပုဂၢိဳလ္တုိ႔၏ ဉာဏ္အားထင္လာေသာ အျခင္းအရာအားျဖင့္လည္းေကာင္း၊ အနီးဆံုးအေၾကာင္းဟူေသာ ပဒ႒ာန္အားျဖင့္လည္းေကာင္း ဖြင့္ျပၾကပါသည္။

နိဗၺာန္ကိုလည္းဉာဏ္၌ ထင္ျမင္လာေအာင္လကၡဏ၊ ရသ၊ ပစၥဳပ႒ာန္အားျဖင့္ ဖြင့္ျပရမည္ျဖစ္၍ ထုိသို႔ မဖြင့္ျပမီ သႏိၱလကၡဏာရွိေသာ နိဗၺာန္ႏွင့္တစ္ဖက္တစ္လမ္း (ဟိုဘက္ကမ္း ဤဘက္ကမ္းကဲ့သို႔) ကြာလွမ္းေသာ ရုပ္နာမ္၏ မျငိမ္မသက္ ျဖစ္ရပံုကို ေရွးဦးစြာ ျပသပါမည္။

သခၤတဓာတ္

ရုပ္နာမ္တုိ႔ကို ေရွ႕၌ ျပခဲ့ျပီ။ ရုပ္နာမ္တုိ႔သည္ အ၀ိဇၨာ၊ တဏွာ၊ ကံစေသာ အေၾကာင္းတုိ႔က ျပဳအပ္ေသာ သခၤတဓာတ္ (ျပဳျပင္အပ္ေသာ ဓာတ္) ျဖစ္၏။ ျပဳ၍ ျဖစ္ေသာအခါ ခ်က္ခ်င္းပ်က္၏။ ပ်က္ျပီးလွ်င္လည္း ထပ္၍ျဖစ္၏။ ျဖစ္ျပီးလည္း ပ်က္ျပန္၏။ ဤသို႔ ျဖစ္ပ်က္ျဖစ္ပ်က္ ဆက္္၍ေနေသာ အစဥ္သည္ လက္ေဖ်ာက္ တစ္ခ်က္တီးခန္႔ ကာလ၌ ကုေဋသိန္းေပါင္းမ်ားစြာပင္တည္း။ (စိတ္ေစတသိက္တုိ႔ တစ္ဆယ့္ခုႏွစ္ၾကိမ္ ပ်က္ျပီးမွ ရုပ္ကတစ္ၾကိမ္သာပ်က္၏။) ဤအခ်ိန္ကေလး၌ ဤမွ်ေလာက္မ်ားေအာင္ ျဖစ္ပ်က္ေနရေသာ ရုပ္နာမ္သည္ အဘယ္မွာ ျငိမ္သက္ ေအးျမ၍ သုခ ျဖစ္ႏုိင္ေတာ့အံ့နည္း။ အျဖစ္အပ်က္ဒဏ္ကို အျမဲခံေနရေသာေၾကာင့္ အျမဲပင္ ဒုကၡျဖစ္၏။ ဥဒယဗၺယပဋိပီဠနေ႒နဒုကၡာ = အျဖစ္အပ်က္ဒဏ္ကို အျမဲခံေနရေသာေၾကာင့္ ရုပ္နာမ္ဟူသမွ် ဒုကၡခ်ည္းသာ။

သႏၱိလကၡဏာ

“လကၡဏ”ဟူသည္ မွတ္သားေၾကာင္း အမွတ္အသား၊ မွတ္သားအပ္ေသာ သေဘာတည္း။ လူတစ္ေယာက္၌ အမ်ားႏွင့္မတူေသာ ထူးျခားေသာ အမွတ္အသား ရွိသကဲ့သို႔ ပရမတၳတရား ၄-ပါး၌လည္း တစ္ပါးႏွင့္တစ္ပါး မတူေအာင္ ထူးျခားေသာ အမွတ္အသား၊ ထူးျခားေသာ သေဘာရွိ၏။ နိဗၺာန္အတြက္ ထူးျခားေသာ လကၡဏာ(အမွတ္အသား)ကား သႏိၱလကၡဏာတည္း။

သႏိၱျဖစ္ပံု

ရုပ္၊ စိတ္၊ ေစတသိက္၊ နာမ္တုိ႔သည္ ျပအပ္ခဲ့သည့္အတုိင္း အျမဲျဖစ္ပ်က္ေနရကား ျငိမ္ျငိမ္သက္သက္ မရွိၾက။ အျမဲပူေလာင္ေနသကဲ့သို႔ ျငိမ္းျငိမ္းေအးေအးလည္း မရွိၾက။ အေသခၤတဓာတ္ နိဗၺာန္တရားျမတ္ကား အျဖစ္မရွိေသာေၾကာင့္ အလြန္ျငိမ္သက္၏။ အျဖစ္အပ်က္ အပူအေလာင္ မရွိေသာေၾကာင့္ အလြန္ေအးျငိမ္း၏။ ထုိေအးျငိမ္းျခင္းသည္ နိဗၺာန္၏ “သႏိၱ”ဟု ေခၚရေသာ ထူးျခားေသာ လကၡဏာ ျဖစ္သည္။

အစၥဳတရသ

ရုပ္ နာမ္ ခႏၶာတို႔သည္ ေရွးဦးစြာ ျဖစ္ရ၏။ ျဖစ္ျပီးေသာအခါ ပ်က္ရျခင္းအားျဖင့္ ပင္ကို သေဘာမွ ေရြ႕ေလ်ာရ၏။ နိဗၺာန္၏ သႏိၱသေဘာကား ဘယ္အခါမွ မေပ်ာက္မပ်က္ေသာေၾကာင့္ ပင္ကို သေဘာမွမေရြ႕လ်ားျခင္း ဟူေသာ ထူးေသာ အရသာရွိ၏။

အနိမိတၱမစၥဳပ႒ာန္

ကမၼ႒ာန္းအားထုတ္ေသာ ေယာဂီ ပုဂၢိဳလ္ျဖစ္ေစ၊ တရားသေဘာကို စဥ္းစားေသာ ပညာရွိျဖစ္ေစ ဉာဏ္ျဖင့္ ရူျမင္ေသာအခါ အမွန္အတုိင္း ထင္လာ၏။ ထိုသို႔ ထင္လာသည္ကို “ပစၥဳပ႒ာန္”ဟုေခၚ၏။ နိဗၺာန္၏ သေဘာကို ဉာဏ္ျဖင့္ ရူျမင္ေသာအခါ (စိတ္ ေစတသိက္ ရုပ္တုိ႔မွာ သေဘာအထည္ကိုယ္ ရွိသကဲ့သို႔) “အထည္ကိုယ္ မရွိေသာ တရား”ဟု ဉာဏ္အားျဖင့္ ထင္လာသည္။ နိမိတၱ ဓမၼာ သခၤါရာ၊ ေတဟိ သနိမိတၱာ သ၀ိဂၢဟာ ၀ိယ ဥပ႒ဟႏိၱ။ အ႒သာလိနီ၊ ေလာကုတၱရာ ကုသိုလ္ အဖြင့္။ -အႏုဋီကာ (ႏွာ ၁၂၁)။

ပဒ႒ာန္

နီးကပ္ေသာအေၾကာင္းကို ပဒ႒ာန (ပဒ႒ာန္)ဟု ေခၚ၏။ (စိတ္သည္ ယွဥ္ဖက္ေစတသိက္၊ မွီရာရုပ္ဟူေသာ နီးကပ္ေသာ အေၾကာင္းရွိသကဲ့သို႔) နိဗၺာန္မွာ နီးကပ္ေသာအေၾကာင္းမရွိ။ အရိယာတို႔ သႏၱာန္၌ နိဗၺာန္တရား ေပၚလာဖုိ႔ရန္ ဒါန၊ သီလ၊ ဘာ၀နာ စေသာ ေ၀းေသာ အေၾကာင္းကား မ်ားစြာရွိရပါသည္။

သႏိၱလကၡဏံ အစၥဳတ - ရသံ နိဗၺာနအမတံ။
အနိမိတၱဥပ႒ာနံ၊ ပဒ႒ာနံ န လဗၻတိ။

နိဗၺာနအမတံ၊ အျမိဳက္နိဗၺာန္သည္။ သႏိၱလကၡဏံ၊ ျငိမ္သက္ ေအးျငိမ္းျခင္း လကၡဏာ ရွိ၏။ အစၥဳတရသံ၊ ပင္ကို သေဘာမွ မေရြ႕ေလ်ာျခင္း သမၸတၱိရသ ရွိ၏။ အနိမိတၱဥပ႒ာနံ၊ အထည္ကုိယ္ဟန္ ပံုသဏၭာန္မရွိေသာ တရားဟု ဉာဏ္အားထင္လာ၏။ ပဒ႒ာနံ၊ နီးစြာေသာ အေၾကာင္းကို။ န လဗၻတိ၊ မရအပ္။

အရွင္ဇနကာဘိ၀ံသ ကိုယ္က်င့္အဘိဓမၼာစာအုပ္မွ ထုတ္ႏူတ္ေဖာ္ျပေပးထားပါသည္။