ပိဋကတ္အဓိပၸါယ္ႏွင့္ ပိဋကတ္ေတာ္ လွဴဒါန္းရက်ဳိး

အရွင္သာရိပုတၱရာေမးေတာ္မူ၍ ျမတ္စြာဘုရားရွင္ေျဖေတာ္မူသည္။
ပိဋက-ဆုိတဲ့ စကားလုံးက အမ်ားသိေနၾကတာကေတာ့ “ျခင္းေတာင္း” ဆုိတဲ့ အဓိပၸာယ္ပဲ၊ အဂၤလိပ္လုိ ျပန္တဲ့အခါ Basket လုိ႔ျပန္ၾကပါတယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ ပိဋကတ္သုံးပုံကုိ Three Basket လုိ႔ ျပန္ေလ့ရွိပါတယ္။ သုိ႔ေသာ္ ပိဋက-ဆုိတာ ျခင္းေတာင္းဆုိတဲ့ အဓိပၸါယ္တစ္မ်ဳိးတည္းမဟုတ္ဘဲ
“သင္ယူရမည့္က်မ္းစာ”လ႔ိုလည္း ပိဋကသဒၵါကဟာပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္မုိ႔ တျခားနည္းနဲ႔လည္း အဂၤလိပ္လုိ ဘာသာျပန္ဖုိ႔ သင့္တယ္ေပါ့။ ပိဋက-ဆုိတာ သင္ယူရမည့္က်မ္းစာ (Text to be learned) လုိ႔ အဓိပၸာယ္ ရပါေသးတယ္။ ဒါက ပိဋက အဓိပၸာယ္ပါ။
ျမတ္စြာဘုရားရွင္ သာဝတၳိျပည္ ေဇတဝန္ေက်ာင္းေတာ္မွာ သီတင္းသုံးေတာ္မူေနခုိက္ အရွင္သာရိပုတၱရာက ျမတ္စြာဘုရားရွင္ထံသုိ႔ ခ်ဥ္းကပ္ျပီး ေလ်ွာက္ထားတဲ့ ေမးခြန္းေလးတစ္ခုပါ။ အဲဒီေမးခြန္းကဘာလဲလုိ႔ဆုိေတာ့ ဘုန္းေတာ္ၾကီးမားေတာ္မူေသာ ျမတ္စြာဘုရား ဒါယကာ ဒါယိကာမ အေပါင္းေတြဟာ သာသနာေတာ္၏ မူလျဖစ္ေသာ ပိဋကတ္စာေပကုိ လွဴဒါန္းၾကပါတယ္။ ထုိသုိ႔ လွဴဒါန္းၾကတဲ့ အလွဴရွင္ေတြမွာ အဘယ္ကဲ့သုိ႔ အက်ဳိးထူးေတြ ရပါသလဲလုိ႔ ေလ်ွာက္ထားပါတယ္။ ျမတ္စြာဘုရားဘုရားရွင္က ခ်စ္သား သာရိပုတၱရာ ပိဋကတ္ကုိ လွဴဒါန္းၾကတဲ့ အလွဴရွင္ေတြမွာရတဲ့ အက်ဳိးတရားေတြဟာ
“ဧကကၡရဖေလန ဟိ ပိဋကတၱယကာရေကာ၊ စတုရာသီတိကပၸသဟႆနိ လဘႏၱိ ပဝရံသုခံ” ပိဋကတ္သုံးပုံလွဴဒါန္းလုိ႔ ခ်မ္းသာတာကုိ မဆုိပါနဲ႔တဲ့။ တစ္လုံးေသာ အကၡရာကုိ ျပဳစု၍ လွဴဒါန္းရျခင္း၏ အာနိသင္ဟာ ကမၻာရွစ္ေသာင္းေလးေထာင္တုိ႔ ကာလပတ္လုံး လူနတ္ခ်မ္းသာကုိ ရတယ္တဲ့။
“ဒုဂၢတိ နာပိဇာေနယ် ပိဋကတၱယ ကာရေကာ”ဟူေသာ ေဒသနာေတာ္အရ အပါယ္ဒုဂၢတိသုိ႔ မလားရဘဲ ေျခာက္ထပ္ေသာ နတ္ျပည္တုိ႔မွာ လွည့္လည္ေပ်ာ္ပါး ခံစားရတဲ့ အေၾကာင္းကုိ ျမတ္စြာဘုရားရွင္က ထပ္ျပီးေတာ မိန္႔ေတာ္မူပါတယ္။ ခ်စ္သားသာရိပုတၱရာ ပိဋကတ္ေတာ္ကုိ လွဴဒါန္းၾကတဲ့ အလွဴရွင္ေတြမွာ ရတဲ့ အက်ဳိးတရားေတြဟာ ကမၻာရွစ္ေသာင္းေလးေထာင္တုိင္တုိင္ ျမတ္ေသာ စည္းစိမ္ခ်မ္းသာကုိ အစဥ္ခံစားရတယ္။ စၾကာဝေတးမင္း၊ ပေဒသရာဇ္မင္း၊ ပုဏၰားပညာရွိ၊ သူေဌး သူၾကြယ္၊ စတုမဟာရာဇ္၊ တာဝတိ`ံသာ၊ ယာမာ၊ တုသိတာ၊ နိမၼာနရတိ၊ ပရနိမၼိတာဝႆဝတၱိနတ္တုိ႔၏ စည္းစိမ္ခ်မ္းသာအဝဝကုိ ခံစားျပီး နတ္ျပည္မွ စုေတမေန ေသလြန္တဲ့အခါ လူ႔ျပည္မွာ လူလာျဖစ္ျပန္တယ္။ လူျဖစ္တဲ့အခါမွာလည္း ငါးပါးသီလႏွင့္ ျပည့္စုံတဲ့ ပုဂၢိဳလ္ျဖစ္ရတယ္။ အခ်ဳပ္အားျဖင့္ ပိဋကတ္စာေပကုိ လွဴဒါန္းတဲ့ သူေတာ္ေကာင္းတုိ႔မွာ ထုိကုသုိလ္အားေၾကာင့္ မ်ားျပားလွစြာေသာ ျမတ္ခ်မ္းသာကုိ ကမၻာအဆက္ဆက္ ေရတြက္၍မဆုံး သုံးေဆာင္လုိ႔မကုန္ အလုံးစုံေသာ ေကာင္းက်ဳိးကုိ ေပးတယ္လုိ႔ ဆုိလုိျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ သာဓကတစ္ခုအေနနဲ႔ ျမတ္စြာဘုရားလက္ထက္ေတာ္မွာ ေပါဌဒါယကရဟႏၱာဆုိတာ ရွိခဲ့ဖူးပါတယ္။ ေပါဌဒါယကရဟႏၱာအေလာင္းအလ်ာဟာ ကုိးဆယ့္တစ္ကမၻာထက္က ေပးလွဴခဲ့ဖူးတဲ့ ေကာင္းမႈကံ အဟုန္တုိ႔ေၾကာင့္ ကုိးဆယ့္တစ္ကမၻာပတ္လုံး အပါယ္ေလးပါးသုိ႔ မလားမကပ္ဘဲ လူနတ္တုိ႔၏ စည္းစိမ္ခ်မ္းသာကုိ ခံစားျပီးမွာ အဆုံးဘဝ ျမတ္စြာဘုရား သာသနာေတာ္မွာ လူလာျဖစ္၍ သာသနာေတာ္မွာ ရဟန္းျပဳတဲ့အခါ ေနာက္ဆုံးမွာ ရဟႏၱာအျဖစ္သုိ႔ ေရာက္ရွိျပီးေတာ့ ေပါဌဒါယကရဟႏၱာလုိ႔ အမည္တြင္ခဲ့ အပါဒါန္က်မ္းမွာ လာရွိတဲ့ ေဒသနာေတာ္ကုိ ေထာက္ဆျပီး ပိဋကတ္ေတာ္လွဴဒါန္းရတဲ့ အက်ဳိးတရားကုိ သိနုိင္မည္ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ပိဋကတ္ေတာ္ကုိ သုံးပုံလုံးျဖစ္ေစ၊ တစ္ပုံပဲျဖစ္ေစ တတ္စြမ္းသမ်ွ လွဴဒါန္းၾကတဲ့ သူေတာ္ေကာင္းအေပါင္းတုိ႔မွာလည္း ေပါဌဒါယကရဟႏၱာအရွင္သူျမတ္ကဲ့သုိ႔ စည္းစိမ္ခ်မ္းသာအဝဝကုိရရွိဖုိ႔ အေထာက္အပံ့ျဖစ္တဲ့ အေၾကာင္း အသိေပးလုိက္ရေတာ့၏။
ပရိယတၱိသာသနာ- ဝိနည္းပိဋကတ္။
ပဋိပတၱိသာသနာ- သုတၱန္ပိဋကတ္၊
ပဋိေဝဓသာသနာ- အဘိဓမၼပိဋကတ္၊
ေဒသနာေတာ္နဲ႔ၾကည့္ရင္
ဝိနည္းပိဋကတ္-အာဏာေဒသနာ၊
သုတၱန္ပိဋကတ္- ေဝါဟာရေဒသနာ။
အဘိဓမၼာပိဋကတ္- ပရမတၳေဒသနာ၊
သိကၡာသုံးပါးနဲ႔ၾကည့္ရင္
ဝိနည္းပိဋကတ္၊ အဓိသီလသိကၡာ (သမၼာဝါစာ၊ သမၼာကမၼႏၱ၊ သမၼာအာဇီဝ)
သုတၱန္ပိဋကတ္- အဓိစိတၱသိကၡာ(သမၼာဝါယာမ၊ သမၼာသတိ၊ သမၼာသမာဓိ)
အဘိဓမၼာပိဋကတ္- အဓိပညာသိကၡာ(သမၼာဒိ႒ိ၊ သမၼာသကၤပၸ) ပိဋကတ္သုံးပုံ သိကၡာသုံးပါး၊ မဂၢင္ရွစ္ပါး ေရာေႏွာထားတာပါပဲ၊
ပဟာန္သုံးနဲ႔ၾကည့္ရင္
ဝိနည္းပိဋကတ္-သီလအစြမ္းျဖင့္ ဝီတိကၠမကိေလသာကုိပယ္တယ္။
သုတၱန္ပိဋကတ္- သမာဓိအစြမ္းျဖင့္ ပရိယု႒ာနကိေလသာကုိ ပယ္တယ္။
အဘိဓမၼာပိဋကတ္- ပညာအစြမ္းျဖင့္ အနုသယကိေလသာပယ္တယ္လုိ႔ မွတ္သားနုိင္ပါတယ္။ တဒဂၤပဟာန္ ဝိကၡမၻနပဟာန္၊ သမုေစၦဒပဟာန္လုိ႔ သုံးဆင့္ရွိတာပါပဲ၊ ပိဋကတ္တစ္ပုံမွာ ဓမၼ၊ အတၳ၊ ေဒသနာ၊ ပဋိေဝဓလုိ႔ နက္နဲျခင္းေလးမ်ဳိးရွိတယ္။ ပါရာဇိကဏ္အ႒ကထာမွာတဲ့ သေဘာေတြကုိ ပိဋကတ္လွဴဒါန္းတဲ့ ဒကာ ဒကာမမ်ားသိေစရန္ သဒၶါပညာျဖစ္ေစရန္ အက်ဥ္းမ်ွေဖာ္ျပလုိက္ျခင္းျဖစ္ေပသည္။
ဓမၼမိတ္ေဆြမ်ားအားလုံး သက္ရွည္က်န္းမာစိတ္ခ်မ္းသာ၍ လုိရာဆႏၵမ်ားတစ္လုံးတစ္ဝတည္းျပည့္ဝၾကပါေစ။
အရွင္ဝိမလဝံသ(နာလႏၵာတကၠသုိလ္)